به تازگی جهت تعدیل اثرهای منفی تنشهای محیطی بر گیاهان، کاربرد ترکیبهای زیستی مورد توجه قرار گرفته است. این آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، برای بررسی اثر تعدیلکنندگی برخی ترکیبهای زیستی بر ویژگیهای رویشی، زیستشیمیایی و عملکرد میوه گوجهفرنگی گلخانهای در شرایط تنش خشکی در گلخانه پژوهشی دانشگاه هرمزگان انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل سطوح تنش خشکی بهعنوان عامل اصلی در سه سطح شاهد، تنش متوسط و شدید بهترتیب آبیاری گیاهان بر اساس تأمین 100، 75 و 50 درصد تخلیه رطوبت سهل الوصول و محلولپاشی ترکیبهای زیستی (نوبت اول یک روز پیش از اعمال تیمار کمآبیاری و نوبت دوم قبل از گلدهی) شامل شاهد (بدون کاربرد ترکیبهای زیستی)، پرولین، کیتوزان و مشتقات آن سوکسینیل و ان، او-دیکربوکسی متیل کیتوزان (بهترتیب NSC و NOC) هرکدام بهمیزان 5/0 میلیگرم به ازای هر بوته گوجه فرنگی بهعنوان عامل فرعی بودند. کاربرد ترکیبهای زیستی در هر سطح آبیاری باعث افزایش فعالیت میزان پرولین و آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز در مقایسه با شاهد شد که در اغلب موارد بیشترین افزایش فعالیت آنزیم مربوط به ترکیب NSC بود. از سوی دیگر مشتقات کیتوزان توانستند میزان مالون دی آلدهید و پراکسید هیدروژن برگ را کاهش دهند. در بین ترکیبهای زیستی، NSC و کیتوزان بیشترین تأثیر را در بهبود عملکرد میوه از طریق افزایش تعداد و قطر میوه داشت بهطوری که محلولپاشی گوجهفرنگی با ترکیب NSC باعث افزایش عملکرد میوه در سطوح آبیاری شاهد، تنش خشکی متوسط و شدید بهترتیب بهمیزان 32/5، 91/17 و 24/33 درصد در مقایسه با شاهد شد. بنابراین با توجه به نتایج بهدست آمده در شرایط تنش، کیتوزان و مشتقات آن با کارایی بیشتری در مقایسه با پرولین میتوانند اثرهای تنش خشکی بر گوجهفرنگی را کاهش دهند.
Jafari L, Shamekh M, Abdollahi F. Effect of Foliar Application of Some Bioregulators on Biochemical, Vegetative Characteristics and Fruit Yield of Tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) Under Drought Stress Conditions. IJHST 2022; 23 (3) :425-436 URL: http://journal-irshs.ir/article-1-562-fa.html
جعفری لیلا، شامخ محمدرضا، عبدالهی فرزین. اثر محلولپاشی برخی تعدیل کنندههای زیستی بر ویژگیهای زیستشیمیایی، رویشی و عملکرد میوه گوجه فرنگی گلخانهای در شرایط تنش خشکی. مجله علوم و فنون باغبانی ایران 1401; 23 (3) :436-425