به‌منظور بررسی تأثیر مرحله رسیدن میوه بر ویژگیهای فیزیکی و فیتوشیمیایی میوه نارنج، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با دو فاکتور و چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل مراحل بلوغ میوه در چهار مرحله (سبز نارس، نیمهرسیده، رسیده و بسیار رسیده) بود. فاکتور دوم، بخشهای مختلف میوه نارنج شامل پوست بیرونی (فلاودو)، سپیدبر (آلبیدو)، آب میوه، تفاله و بذر بود. نتیجه‌ها نشان‌‌دهنده تأثیر معنی‌‌دار مرحله بلوغ میوه بر بسیاری از ویژگیهای اندازه‌‌گیری شده (درصد و عملکرد اسانس، تغییرهای وزن تر و خشک بخشهای میوه، میزان فلاون و فلاونول، فلاونوئید کل، ترکیب‌های فنولی و درصد فعالیت آنتی‌‌اکسیدانی) بود. تغییرهای میزان اسانس در پوست نارنج در محدوده 13/3 % (حجمی-وزنی) تا 30/10 % متغیر بود (کمترین و بیشترین میزان به‌ترتیب در مرحله بسیار رسیده و مرحله سبز نارس) و در طی بلوغ کاهش محسوسی در میزان آن مشاهده شد. بالاترین فعالیت آنتی‌‌اکسیدانی (79/75 درصد) مربوط به بافت سپیدبر میوه در مرحله نیمه رسیده بود. هم‌چنین با پیشرفت بلوغ، میزان ترکیب‌های فنولی میوه نارنج کاهش یافت (از 38/12 به 39/6 میلی‌‌گرم گالیک اسید بر گرم ماده خشک). به‌طور کلی، بافت فلاودو در مرحله سبز نارس از نظر بیشتر ویژگی‌ها، دارای بالاترین میزان ترکیب‌های زیست فعال بود.
Ghani A, Jamalian S, Mohtashami S. Investigation on the Physical and Phytochemical Variation of Different Parts of Sour Orange Fruit (Citrus aurantium L.) During Maturity Stages. IJHST 2020; 21 (4) :343-356 URL: http://journal-irshs.ir/article-1-437-fa.html
غنی عسکر، جمالیان سلما، محتشمی سعیده. بررسی تغییرهای فیزیکی و فیتوشیمیایی بخشهای مختلف میوه نارنج در مراحل مختلف بلوغ. مجله علوم و فنون باغبانی ایران. 1399; 21 (4) :343-356
