امروزه یکی از روش‌‌های سازگار با محیط زیست جهت افزایش بیوسنتز متابولیت‌‌های ثانویه در گیاهان دارویی، استفاده از الیسیتورهای زیستی است. به‌همین دلیل پژوهش حاضر به‌‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی کیتوزان و جلبک دریایی بر خصوصیات کمی و کیفی آویشن باغی صورت گرفت. آزمایش به‌‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با دو فاکتور کود مایع کیتوزان (صفر، 3، 6 و 9 میلی‌‌لیتر در لیتر) و عصاره جلبک دریایی (صفر، 5/2، 5 و 10 میلی‌‌لیتر در لیتر) با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تمامی تیمارهای آزمایشی سبب افزایش معنی‌‌دار برخی صفات مورد مطالعه گردید؛ به‌‌طوری‌‌که بالاترین میزان ارتفاع بوته، رنگدانه‌‌های فتوسنتزی و کاروتنوئید با کاربرد همزمان 6 میلی‌‌لیتر در لیتر کیتوزان و 10 میلی‌‌لیتر در لیتر جلبک دریایی به دست آمد. همچنین کاربرد بالاترین سطح کودی (9 میلی‌‌لیتر در لیتر کیتوزان و 10 میلی‌‌لیتر در لیتر جلبک دریایی) سبب تولید بیشترین قطر ساقه اصلی (67/1 برابر تیمار شاهد)، وزن تر و خشک اندام هوایی (افزایش 98 درصدی نسبت به شاهد)، عملکرد بیولوژیک، فنول کل (75 درصد افزایش نسبت به شاهد)، و فلاونوئید کل (81/3 میلی‌‌گرم کوئرستین بر گرم وزن خشک) گردید. حداکثر تولید اسانس در گیاه آویشن باغی نیز در نتیجه‌‌ی محلولپاشی توأم 3 میلی‌‌لیتر در لیتر کیتوزان به همراه 10 میلی‌‌لیتر در لیتر جلبک دریایی مشاهده شد که حدود 25/3 برابر نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت. بنابراین استفاده از کودهای زیستی می‌‌تواند روشی مؤثر در بهبود کمیت و کیفیت آویشن باغی و همچنین حفظ محیط زیست و افزایش امنیت غذایی و دارویی گیاهان به دلیل کاهش مصرف کودهای شیمیایی باشد.
امروزه یکی از روش‌‌های سازگار با محیط زیست جهت افزایش بیوسنتز متابولیت‌‌های ثانویه در گیاهان دارویی، استفاده از الیسیتورهای زیستی است. به‌همین دلیل پژوهش حاضر به‌‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی کیتوزان و جلبک دریایی بر خصوصیات کمی و کیفی آویشن باغی صورت گرفت. آزمایش به‌‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با دو فاکتور کود مایع کیتوزان (صفر، 3، 6 و 9 میلی‌‌لیتر در لیتر) و عصاره جلبک دریایی (صفر، 5/2، 5 و 10 میلی‌‌لیتر در لیتر) با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تمامی تیمارهای آزمایشی سبب افزایش معنی‌‌دار برخی صفات مورد مطالعه گردید؛ به‌‌طوری‌‌که بالاترین میزان ارتفاع بوته، رنگدانه‌‌های فتوسنتزی و کاروتنوئید با کاربرد همزمان 6 میلی‌‌لیتر در لیتر کیتوزان و 10 میلی‌‌لیتر در لیتر جلبک دریایی به دست آمد. همچنین کاربرد بالاترین سطح کودی (9 میلی‌‌لیتر در لیتر کیتوزان و 10 میلی‌‌لیتر در لیتر جلبک دریایی) سبب تولید بیشترین قطر ساقه اصلی (67/1 برابر تیمار شاهد)، وزن تر و خشک اندام هوایی (افزایش 98 درصدی نسبت به شاهد)، عملکرد بیولوژیک، فنول کل (75 درصد افزایش نسبت به شاهد)، و فلاونوئید کل (81/3 میلی‌‌گرم کوئرستین بر گرم وزن خشک) گردید. حداکثر تولید اسانس در گیاه آویشن باغی نیز در نتیجه‌‌ی محلولپاشی توأم 3 میلی‌‌لیتر در لیتر کیتوزان به همراه 10 میلی‌‌لیتر در لیتر جلبک دریایی مشاهده شد که حدود 25/3 برابر نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت. بنابراین استفاده از کودهای زیستی می‌‌تواند روشی مؤثر در بهبود کمیت و کیفیت آویشن باغی و همچنین حفظ محیط زیست و افزایش امنیت غذایی و دارویی گیاهان به دلیل کاهش مصرف کودهای شیمیایی باشد.
Rezaei A, Akbarpour V, Bahmanyar M A, Ashnavar M. Improving the Morphophysiological and Phytochemical Traits of Garden Thyme Sprayed by Chitosan and Ascophyllum nodosum. IJHST 2024; 25 (2) :179-196 URL: http://journal-irshs.ir/article-1-671-fa.html
رضائی عطیه، اکبرپور وحید، بهمنیار محمدعلی، آشناور محبوبه. بهبود ویژگی‌‌های مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی آویشن باغی با محلولپاشی کیتوزان و جلبک دریایی Ascophyllum nodosum. مجله علوم و فنون باغبانی ایران. 1403; 25 (2) :179-196
