در این پژوهش، آزمایشی به‌منظور بررسی ویژگی‌‌های تنژگی و ریختشناسی 21 نژادگان نر نخل خرما دراستان خوزستان به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با سهتکرار انجام و درصد زندهمانی دانههای گرده از طریق آزمونرنگآمیزی استوکارمن و درصد تنژگی با استفاده از محیط کشت تغییریافته بروبیکر و کواک (MBK) بررسی شد. ویژگی‌‌های ریختشناسی دانه گرده شامل محور قطبی (P)، قطر استوایی (E)، نسبت P/Eبه کمک میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM)، مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج، میانگین درصد زندهمانی و درصد تنژگی دانه گرده نژادگانها به‌ترتیب بین 33/70 تا 99 درصد و 33/11 تا 33/96 درصد بود. همچنین نتایج مقایسه میانگین‌‌ها نشان داد که نژادگان‌‌های مورد مطالعه، تنوع بیشتری را در درصد تنژگی نسبت به درصد زندهمانی گرده نشان دادند. علاوه براین، دانه گرده نژادگان‌‌های مختلف از نظر ابعاد (محور قطبی و استوایی) ونسبت P/E تفاوت معنیداری داشتند. مطالعه میکروگراف‌‌های میکروسکوپ الکترونی نشان داد که دانههای گرده در همه نژادگان‌‌های مورد مطالعه، منفرد، کشیده، تک شیاره و دارای آراستار‌های مشبک و نامنظم بودند. بر اساس تجزیه خوشه‌‌ای، نژادگان‌‌های خرمای مورد مطالعه در چهار گروه اصلی طبقه‌‌بندی شدند و نژادگان‌‌های همنام از مناطق مختلف در یک گروه قرار نگرفتند. این مسئله حاکی از درست بودن پیش فرض این مطالعه مبنی بر متفاوت بودن نژادگان‌‌های همنام و نادرست بودن نامگذاری سنتی آن‌‌ها توسط کشاورزان بود. یافته‌‌ها نشان داد که پارامترهای ریختشناسی را می‌‌توان برای تشخیص گرده نژادگان‌‌های مختلف نخل خرما و نیز مطالعه روابط خویشاوندی آن‌‌ها استفاده کرد.
Mohamadi N, Moallemi N, Khaleghi E, Mehdikhanlou K, Mousavi M. Pollen Germination and Morphologic Chracteristics of Some Male Date Palm Genotypes (Phoenix dactylifera L.) in Khuzestan Province. IJHST 2023; 24 (4) :617-630 URL: http://journal-irshs.ir/article-1-667-fa.html
محمدی نسیم، معلمی نوراله، خالقی اسمعیل، مهدیخانلو خسرو، موسوی موسی. ویژگی‌‌های تنژگی و ریخت شناسی دانه گرده برخی از نژادگان‌‌های نر خرما (.Phoenix dactylifera L) در استان خوزستان. مجله علوم و فنون باغبانی ایران. 1402; 24 (4) :617-630
