سازوکارهای پاسخ‌‌گویی به شرایط تنش خشکی در پایه‌‌های دانهالی هشت ماهه لیموی آب، نارنج، ولکامریانا و رانگپورلایم در شرایط گلخانه‌‌ای ارزیابی شد. رژیم آبیاری به‌صورت 14 روز قطع کامل آبیاری و سپس 3 روز آبیاری در حد ظرفیت مزرعه بود. شاخص‌‌های فیزیولوژیکی و زیست‌شیمیایی در دو زمان (پایان دوره‌‌های تنش و آبیاری دوباره) در برگ دانهال‌‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. خشکی سبب کاهش معنی‌‌دار پتانسیل آب و محتوای نسبی آب تمام پایه‌‌ها نسبت به شاهد شد، اما با آبیاری دوباره تمام تفاوت‌‌ها از بین رفت. ارزیابی بیشینه کارایی کوانتومی سیستم نوری 2، محتوای مالون‌‌دی‌‌آلدهاید و نشت یونی نشان داد که دستگاه فتوسنتزی همه پایه‌‌ها به جز ولکامریانا، دچار آسیب اکسایشی ناشی از بازدارندگی نوری شد، اما پس از آبیاری دوباره تنها نارنج وضعیت فیزیولوژیکی نرمال را بازیابی ننمود. تفسیر نتیجه‌ها نشان داد کاهش محتوای کلروفیل برگ لیموی آب و رانگپورلایم در شرایط تنش بخشی از سازوکار تخفیف آسیب اکسیداتیو ناشی از بازدارندگی نوری به دستگاه فتوسنتزی بود. در شرایط تنش، محتوای کلروفیل برگ‌‌های ولکامریانا و نارنج به‌ترتیب افزایش و کاهش یافت که در مورد نارنج برگشت‌ناپذیر بود. عملکرد سازوکار پاداکسایشی آنزیمی پایه‌‌های ولکامریانا، لیموی آب و رانگپورلایم زیر تنش مطلوب ارزیابی شد و بهبود این سازوکار در پاسخ به دوره آبیاری دوباره، منجر به خوگیری به شرایط تنش شد. نتیجه این که پایه ولکامریانا نسبت به دیگر پایه‌‌های ارزیابی شده کارایی بهتری در تحمل تنش داشت. الگوی پاسخ‌‌گویی فیزیولوژیکی و زیست‌شیمیایی پایه‌‌های لیموی آب و رانگپورلایم به تنش و آبیاری دوباره مشابه بود. پایه نارنج پاسخ‌‌های مناسبی در برابر تنش یا بازیابی وضعیت طبیعی خود پس از آبیاری دوباره نشان نداد.
Assar P, Shekafandeh A, Taghipour L. Physiological and Biochemical Responses of Citrus Seedling Rootstocks to Drought Stress and After Rewatering. IJHST 2021; 22 (3) :349-370 URL: http://journal-irshs.ir/article-1-497-fa.html
عصار پدرام، شکافنده اختر، تقی پور لیلا. پاسخ‌‌های فیزیولوژیک و زیست‌شیمیایی پایه‌‌های دانهالی مرکبات به تنش خشکی و آبیاری دوباره. مجله علوم و فنون باغبانی ایران. 1400; 22 (3) :349-370
