بیماری پژمردگی آوندی گوجه فرنگی ناشی از قارچ lycopersiciFusarium oxysporum f. sp.، یکی از مهمترین بیماری‌های این محصول به‌شمار می‌آید. با توجه به خطرهای زیست محیطی که ناشی از مصرف بیرویه سموم شیمیایی است، استفاده از روش‌های غیرشیمیایی و طبیعی جهت کنترل عوامل بیماری‌زا، ضروری به نظر می‌رسد. لذا این پژوهش برای بررسی اثرهایضد قارچی نانوذرهای نقره سبز ساخت، در شرایط درون شیشه‌ای (in vitro) و برون شیشه‌ای (in vivo) روی قارچ Fusarium.oxysporum f.sp. lycoperisiciبه‌‌صورت فاکتوریل، در قالب طرح کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. تیمارها در شرایط درون شیشه‌ای (in vitro) شامل شاهد (آب مقطر)، سوسپانسیون نانوذرههای نقره و عصاره پوست نارنج درغلظتهای 25، 75، 100 و 120 میلی‌گرم در لیتر در نظر گرفت شد و تاثیر آن‌ها بر میزان بازدارندگی از رشد سویه‌های F1 و F16 این قارچ ارزیابی شد. سپس، تاثیر موثرترین تیمار (سوسپانسیون نانوذرههای نقره بهینه شده در شرایط تاریکی و نور) در چهار سطح 50، 100، 200 و 300 میلی‌گرم در لیتر و تیمار سوسپانسیون قارچ در دو مرحله پیش‌‌تیمار و پس‌‌تیمار بر ویژگی‌های ریخت‌شناسی گیاه گوجهفرنگی و شدت و شیوع بیماری پژمردگی آوندی فوزاریومی بررسی شد. نتیجه‌های آزمایشگاهی نشان داد نانوذرههای نقره در شرایط تاریکی در غلظت 120 میلی‌گرم در لیتر بهترین تأثیر را در بازدارندگی رشد سویه‌‌ها داشتند. در پژوهش‌های گلخانه‌‌ای، تیمار نانوذرههای نقره توانست شدت و شیوع بیماری را کاهش دهد، اما در بین غلظت‌‌های مختلف نانوذرههای نقره در شرایط تاریکی، غلظت 300 میلی‌گرم در لیتر به‌واسطه اثرهای سمی خود، بیشترین تأثیر را در کاهش عملکرد گوجهفرنگی به‌‌همراه داشت.
