به منظور بررسی اثر ملاتونین بر صفات کمی و کیفی موسیر ایرانی تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 1402-1401 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا شد. رژیم‌های مختلف آبیاری به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح دور آبیاری پنج روز یکبار، 10 روز یکبار و بدون آبیاری و محلولپاشی ملاتونین به‌عنوان عامل فرعی در چهار سطح با غلظتهای صفر (شاهد)، 50، 100 و 200 میکرومولار، فاکتورهای مورد مطالعه در این پژوهش بودند. نتایج نشان داد که کاهش آبیاری باعث کاهش صفات کمی و کیفی گیاه موسیر شد.محلولپاشی موسیر به خصوص در غلظتهای 100 و 200 میکرومولار ملاتونین باعث افزایش وزنتر و خشک سوخ، میزان فسفر و کلسیم نسبت به شاهد گردید. بیشترین وزنتر خشک اندام هوایی (131 گرم) مربوط به دور آبیاری پنج روز یکبار و محلولپاشی تیمار 100 میکرومولار ملاتونین بود. علاوه بر این ملاتونین با غلظت 200 میکرومولار در دور آبیاری 10 روز یکبار محتوای فنل کل، محتوای فلاونوئید کل و ظرفیت آنتیاکسیدانی کل را به ترتیب 33/33، 46/18 و 92/16 % نسبت شاهد افزایش داد. همچنین بیشترین میزان ویتامین ث و محتوای نیتروژن در دور آبیاری 10 روز یکبار و محلولپاشی 100 میکرومولار به دست آمد. به طور کلی کاربرد ملاتونین (به خصوص در غلظتهای ۱۰۰ و ۲۰۰ میکرومولار) خصوصیات بیوشیمیایی، عناصر غذایی و عملکردی موسیر ایرانی را بهبود بخشید و باعث تحمل بهتر شرایط خشکی در این گیاه شد.
Ehtesham R, Ghanbari F. The Effect of Melatonin on Yield, Biochemical Characteristics and Nutritional Elements of Iranian Shallot Under Different Irrigation Regimes. IJHST 2025; 26 (1) :47-64 URL: http://journal-irshs.ir/article-1-698-fa.html
احتشام روح الله، قنبری فردین. اثر ملاتونین بر عملکرد، خصوصیات بیوشیمیایی و عناصر غذایی موسیر ایرانی تحت رژیم‌های مختلف آبیاری. مجله علوم و فنون باغبانی ایران. 1404; 26 (1) :47-64
